سخن هفته 16 آذر ماه 1398 برنامه روزانه

برنامه روزانه

بحثی در رابطه با برنامه روزانه ضرورت دارد. بسیاری از دوستان و آشنایان را می بینم که تا ساعتها بعد از نیمه شب بیدارند و نزدیک به ظهر از خواب بر می خیزند. در اینترنت موضوع خواب را جستجو کرده بودم. قبلاً در مقاله ای خوانده بودم که با اختراع لامپ مقدار خواب هر شبانه روز آمریکایی ها به میانگین 6 ساعت در هر شبانه روز تقلیل یافته است. در نتیجه در این جستجوی خود نام ادیسون را اضافه کردم. به مطلب جالبی رسیدم که با شما در میان می گذارم. مطلب را ترجمه مختصر می نمایم.

«در هر شبانه روز چند ساعت می خوابید؟

این سوال را از هرکس بپرسید، به جوابهای مختلف می رسید. مخترع بزرگ، ادیسون، هر شب حدود 3 تا 4 ساعت می خوابید. او خوابیدن را اتلاف وقت می دانست. او خوابیدن را از عادات دوران غار نشینی بشر می دانست. کلینتون، رئیس جمهور آمریکا، هر شب 5 تا 6 ساعت می خوابید. … آمریکاییها که نمایش آخرشب تلویزیون را می بینند بیشتر از این نمی خوابند.

افرادی در طرف دیگر طیف مقدار خواب وجود دارند. اینشتاین ادعا می کرد که نیاز به 10 ساعت خواب در هر شبانه روز دارد تا بتواند به خوبی کار کند. کلوین کولیج، رئیس جمهور دیگر آمریکا، نیاز به 11 ساعت خواب داشت. خواب شب برای جانسون، ریگان و چرچیل کافی نبود. آنها نیاز به خواب بعد از ظهر هم داشتند. البته باید اضافه کنم که ادیسون نیز خواب بعد از ظهر را داشت. … نظر تخصصی مادر بزرگ:

هرکس نیاز به 8 ساعت خواب در هر شبانه روز دارد. یک وعده غذای سنگین شما را خواب آلود می کند. شام قبل از خواب برای شما خوب نیست. خواب قبل از نیمه شب بهترین خواب است. زود خوابیدن و زود بیدار شدن فرد را سالم، پولدار و خردمند می کند. افراد پیر نیاز به خواب کمتری دارند.

مواظب باشید، روانشناسی مادر بزرگ بعضاً دقیق است ولی نه همیشه

… شناخت در رابطه با خواب به همان اندازه شناخت در رابطه با غذا و ورزش برای انسان مفید است. ووو»

البته شاید در رابطه با ادیسون تعصبی وجود داشته باشد. بنده ایشان را فرد با استعدادی می دانم. خانه او در نیوجرسی آمریکا را باز دید کرده ام. از ابعادی شخص بزرگی بوده است. ولی نظرش در رابطه با خواب و اینکه خواب کردن از عادات دوران غار نشینی بشر است را نمی پذیرم. این خود نشانه ناکامل بودن تمدن رنسانس و تمدن حاکم بر دنیا هست. این تمدن با طبیعت سازگاری نداشته است. این تمدن لطمه های بزرگی به طبیعت و از جمله انسان زده است. در اینجا ضروری می دانم که در رابطه با نماز صحبتی داشته باشم.

برنامه زندگی و برنامه نماز

برنامه نماز یا همه فروع های دینی منشاء سلامتی در زندگی انسان دارد. به صورتی هم آهنگی بشر با طبیعت است. رفتار طبیعت و سلامتی انسان در هم گره خورده است. از جمله برنامه نماز است. معمولاً به نماز تنها بعد عبادت می دهند. بنده معتقدم بعد عبادت نماز کم اهمیت تر از بعد سازگاری بشر با طبیعت است.

ابتدا اجازه بدهید به رفتار طبیعت توجه کنیم. طبیعت برای ما شب و روز را قرار داده است. در این نظم قرار است که انسان در شب بخوابد و در روز کار و فعالیت داشته باشد. معمولاً زمانی که می خوابیم، راحت تر هستیم که فضا تاریک باشد. نظم در این کار مهم است. البته برنامه روزه را هم قرار داده است تا بدن انسان کمی از عوارض یکسانی بیرون آید و عکس العمل آن را در رابطه با افراطها بیازماید. به همین دلیل شب یلدا را داریم یا ماه رمضان را داریم.

بهترین زمان برای بیدار شدن طلوع فجر است. ضرورت دارد بین طلوع فجر و طلوع خورشید بیدار شده، نماز بخوانیم، صبحانه بخوریم و آمادگی برای شروع به کار روزانه را بیابیم. صبحانه اصلی ترین وعده غذایی است که باید قبل از بیرون رفتن از خانه میل شود.

به هنگام طلوع فجر بیدار شویم و نماز بخوانیم. بر پا داری نماز به همراه طهارت و نوعی تحرک که برای بدن پس از مدتی خواب نیاز است، به ما امکان شروع کردن روز خوبی را می دهد.

از طلوع آفتاب باید به کار روزانه بپردازیم. زمانی که در خانواده 5 تا 10 تا فرزند وجود داشت، وظیفه مادر پرورش آنها بود. هم اکنون در بسیاری از مهدکودکها تعداد پذیرش کودک به تعداد «خاله» شاغل در مهد کودک بستگی دارد. در هر صورت اگر مادر به اندازه کافی کار در منزل نداشته باشد ضرورتاً باید به خارج از منزل برای کار برود. امروز به دلیل بالا رفتن بهداشت تعداد فرزندان کمتری در هر خانواده نیاز است. این به اصل بقای انسان در کره زمین باز می گردد.

از طلوع آفتاب تا ظهر هیچگونه عبادتی در نظر گرفته نشده است. چون این زمان وقت کار است.

به یاد دارم در دانشگاه واحد فرهنگی برای ساعت 9 صبح برنامه ای را تدارک دیده بود. از قبل همه را دعوت کرده بود که به طرف کوههای اطراف دانشگاه قدم زنان برویم و در آنجا دعای توسل بخوانیم و صبحانه بخوریم و باز گردیم.

بنده هم به احترام دعوت کنندگان رفتم. در مسیر بازگشت کنار یکی از مجریان (تصمیم گیرنده اصلی) قرار گرفتم. به ایشان گفتم که این دفعه به احترام دعوتی که کردید آمدم. ولی از این به بعد برای این برنامه ها مرا دعوت نکنید که نمی آیم. اگر دعوت کنید می رنجم زیرا که مجبورم نیایم.

ایشان سوال کرد که چرا؟ گفتم هیچ عبادتی در اسلام برای فاصله زمانی طلوع خورشید و ظهر تعریف نشده است. تنها نماز عیدین تعریف شده که تعطیل است.

در این فاصله زمانی طلوع آفتاب و ظهر کار عبادت است. دیگر تا زمانی که در دانشگاه فعال بودم برای این زمان برنامه عبادتی نگذاشتند.

ظهر که می رسد،  بعد از چند ساعتی کار خسته شدیم. دست از کار کشیده و به نماز می ایستیم. این نماز با طهارت، نوعی تحرک و به نوعی دوری از وابستگی هایی که کار ممکن است برای ما ایجاد کرده باشد همراه است. پس از نماز به صرف نهار می پردازیم. (معمولاً روستائیان نهار را به همراه خود می برند. نهار کمی می خورند.) استراحت می کنیم. بعد کمی کار کرده و نیمی از بعدازظهر که گذشت دست از کار کشیده و بعد از انجام یک فریضه نماز دیگر راهی منزل می شویم. دقت کنید که ضرورت دارد زمان نماز ظهر و عصر فاصله داشته باشد.

در منزل به هنگام غروب آفتاب نماز مغرب را می خوانیم. غروب آفتاب زمانی است که اشعه خورشید در هیچ بخشی از افق وجود ندارد ولی آسمان تاریک نیست. در این فاصله شام پخته شده است. زمانی که تاریکی به همه اطراف افق حاکم شد، نماز عشاء را می خوانیم. شام را یا بعد از نماز عشاء یا قبل از آن می خوریم. بعد از شام چند ساعتی (2 تا 4 ساعت) بیدار مانده و بعد می خوابیم. اگر مقدار خواب ما در حد کافی بود ممکن است قبل از طلوع فجر بیدار شویم. در این هنگام تا طلوع فجر به برپایی نماز شب می پردازیم. یا هر کار دیگر نظیر کتاب خواندن یا ورزش کردن و و و . . .

ابتدا که این مطلب را نوشته بودم، یکی از عزیزان برای من نوشت که:

در برخی مناطق کره زمین ممکن است طول زمان روز یا شب خیلی کوتاه باشد. لذا این برنامه نماز نمی تواند سازگار باشد.

جواب بنده این هست که اولا درصد کمی از بشر در این مناطق زندگی می کنند. در ثانی مثلا در شمال سوئد زمانی که فردی در تابستان از محل کار به خانه بیایند ضرورت دارد که کرکره پنجره ها را بکشد تا درون خانه حالت شب را بگیرد. او می تواند زمان بیدار شدن و خوابیدن و نماز خواندن خود را تعریف کند.

این برنامه زندگی با طبیعت سازگار هست.

زندگی ما در گروه سازگاری با طبیعت است.

در صورت عدم سازگاری با طبیعت، طبیعت به دفاع بر خواهد خواست.

نماز برنامه زندگی روزانه ما را تعریف می کند.

نماز نظم را برای ما تعریف می کند.